Anorexia

Dim angen bod a chywilydd: Perspectif tâd ar salwch meddwl

Fy enw i yw John ac yr wyf yn dad i Manon sydd yn dioddef o ‘anorexia/OCD’ ers dros ddeng mlynedd. Yn ystod y cyfnod y mae Manon wedi bod yn dioddef y mae wedi cael ei thrin mewn ysbyty sydd yn…

1st November 2013, 3.17pm | Written by: John Lewis

Fy enw i yw John ac yr wyf yn dad i Manon sydd yn dioddef o ‘anorexia/OCD’ ers dros ddeng mlynedd. Yn ystod y cyfnod y mae Manon wedi bod yn dioddef y mae wedi cael ei thrin mewn ysbyty sydd yn arbenigo yn y salwch ym Marlborough, Lloegr(tair gwaith am gyfanswm o ddeunaw mis), mewn ysbyty seiciatrig lleol a hefyd mewn ysbyty cyffredinol.

Yn ystod y cyfnod y mae Manon wedi bod yn dioddef,  mae f’yng ngwybodaeth am y salwch wedi datblygu o wybod dim byd i ddeall cryn dipyn. Yr wyf yn awyddus i sicrhau bod unrhyw un sydd yn amheus bod 'na rhywbeth o’i le ar ei blentyn neu rywun y meant yn ei hadnabod yn elwa o’m mhrofiad i a thrwy'r wybodaeth yr wyf am drosglwyddo yn medru ymdopi yn llawer gwell a’r sefyllfa na wnes i. Hefyd y gobeithiaf y byddant, drwy siarad â’r bobl iawn ddal gafael yn y salwch cyn iddo fynd i sefyllfa ddifrifol lle mae yn beryg bywyd i’r sawl sydd yn dioddef fel yr oedd yn fy sefyllfa i.

Mae yn rhaid i mi bwysleisio pwysigrwydd siarad. Fe ddaeth salwch Manon i glawr drwy waith da staff ei ysgol uwchradd lle'r oedd sawl enghraifft o’r salwch yn bodoli a thrwy gyfraniad ffrindiau da yn tynnu sylw at y ffaith na bod hi’n bwyta yn Ysgol. Yn edrych yn ôl yr oedd patrymau ymddygiad arall gan Manon a ddylai wedi peri gofid er enghraifft ymarfer corf gormodol, diffyg hunan hyder, gôr cydwybodol ac yn obsesiynol ynglŷn â gwaith ysgol a oedd yn arwain at iselder ysbryd ac yn gwrthod yn bendant newid o’r patrymau yma. Fy ymateb i am yr ymddygiad yma oedd ei fod yn rhan o dyfu fyny.

Mae'r cleifion sydd yn dioddef o anorexia yn y cyfnodau cynnar yn gwadu bod ganddynt broblem ac os nad ydych yn siarad ar bobl iawn y mae yn hawdd iawn i dderbyn bod dim byd o’i le a'i fod yn rhan o dyfu fyny. Siaradwch a’ch meddyg, nyrs yr Ysgol, rhywun sydd â phrofiad o’r salwch oherwydd y mae plant sydd yn dechrau dioddef o’r salwch yn dangos yr un fath o ymddygiad.

Mae angen hefyd bod yn agored  gyda’ch teulu llydan a ffrindiau oherwydd y mae adegau lle mae angen pob help ac sydd yn bosib

Os ydych mor anffodus o gael anorexia fel diagnosis i’ch plentyn fe fyddwch yn teimlo euogrwydd, bod yn ddiymadferth, rhwystredig a phob math o deimladau negyddol eraill oherwydd y teimlwch mai chi yw’r unig deulu sydd â phlentyn sydd yn dioddef o’r salwch. Hefyd oherwydd ei fod yn salwch meddyliol fe ofidiwch am y stigma sydd yn amgylchu'r fath salwch a sut mae hyn yn mynd i effeithio ar ddyfodol eich plentyn.

Y cysur mwyaf y ces i yn y cyfnod hwn oedd mynd i gyfarfod gofalwyr eraill a  drwy siarad dysgu bod fy mhlentyn ddim yn ‘freak’ a'i bod yn dangos yr un ymddygiad a mwyafrif dioddefwyr eraill ac mae dim ni fel teulu oedd ar fai. Dysgais fod rhaid ymladd i gael triniaeth a buodd yn rhaid siarad ag Aelod Cynulliad lleol cyn y caeth Manon fynd i ysbyty arbenigol, serch y ffaith bod ei meddyg ei hun yn rhagweld bod ei bywyd mewn peryg.

Trwy siarad fe ddysgais pa oedd y llyfrau gorau i ddarllen am y salwch ac mae hyn yn gallu bod yn gysur yn ogystal â dod o hyd i gleifion a oedd wedi dioddef o’r salwch ac wedi gwella a medru byw bywyd normal.

Mae angen hefyd bod yn agored  gyda’ch teulu llydan a ffrindiau oherwydd y mae adegau lle mae angen pob help ac sydd yn bosib ac oes nad ydych wedi siarad yn agored gyda’ch teuluoedd a ffrindiau ni fyddant yn deall ac fe allant wneud mwy o ddifrod na help. Mae’n rhaid egluro sut mae’r salwch yn effeithio ar y dioddefwr a chi fel teulu oherwydd y mae gofalu am rywun sydd yn dioddef o salwch meddyliol yn newid eich byd yn gyfan gwbwl ac mae help teuluoedd a ffrindiau yn angenrheidiol.

Y mae siarad â therapydd fel teulu am y ddwy flynedd ddiwetha' wedi gwella safon bywyd Manon yn eithriadol ac er ei bod heb wella o’r salwch y mae’r gwaith gwirfoddol y mae yn gwneud dros Amser i Newid Cymru a Beat Cymru wedi gwella ei hunan gred. Fe ddechreuodd hyn drwy siarad ar stondin Amser Newid Cymru yn Eisteddfod Bro Ogwr yn 2012.

Nid ‘freaks’ yw pobol sydd yn dioddef o salwch y meddwl ac yn ystod ei chyfnod yn yr ysbyty arbenigol fe sylweddolodd Manon a minnau drwy siarad â chleifion eraill bod salwch meddyliol yn  gallu effeithio ar unrhyw un heb ystyried ei hoedran, cefndir, gallu, dealltwriaeth a.y.b. ac yr oedd y rhan fwyaf o’r cleifion yno yn bobl alluog a deallus iawn. Felli does dim angen bod a chywilydd am ddioddef o salwch meddyliol.

Gwyliwch ein ffilm i gael rhagor o wybodaeth.

You may also like:

Smile and Wave

Naomi talks about the importance of expressing how you really feel when asked, ‘How are you?’ and the many ways you can answer that question.

20th February 2024, 8.47am | Written by: Naomi

Find out more

Talk, talk, talk!

Samuel emphasises the importance of talking about your mental health, especially during difficult times, and how talking has saved his life.

20th February 2024, 8.43am | Written by: Samuel

Find out more